İstanbul-Amsterdam arası uçak yolculuğunda heyecanla okuduğum bir kitap: “Medeniyet Köprüsü, Beş Şehirli”. Kitap, yıllar önce bilgi, çalışkanlığı ve gençlere tarihi sevdirmesiyle tanıdığım Prof. Dr. A. Haluk Dursun’un hediyesi. Haluk hoca, üç yıl önce Bakanlığın yayınları arasında çıkan ‘Beş Şehirli’ kitabın editörü aynı zamanda.
Kitabın kapağında yer alan isimleri ve fotoğrafları görünce insanın heyecanlanmaması mümkün değil. Hemen isimleri sayalım: Ahmed Süheyl Ünver, Ali Fuad Başgil, Ekrem Hakkı Ayverdi, Fethi Gemuhluoğlu. Bir dönemin fikir, iman ve aksiyon şahsiyetleri. Bir kuşağın hocaları, ilham kaynakları, örnek şahsiyetleri.
Önsöz ve takdim yazıları dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu, Turizm Bakanı Mahir Ünal, Müsteşarı ve şimdi Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı A. Haluk Dursun tarafından yazılmış.
Haluk Dursun hoca ‘Şehir-İnsan Medeniyet Köprüsü: Örnek Kişilikler Projesi’nin ortaya çıkışını şöyle anlatıyor: “Yeni neslin tarihini, kültürünü bilerek ve değerlerimize sahip çıkarak bugünün gelişen dinamikleri ile harmanlanması ve bütünsel bir bakış açısına sahip olması temel bir ihtiyaçtır. Bu sebeple öncelikle gençlerin ilgisini çekerek, rol model olacak değerlerimizin hatırlatılmasına ve anlatılmasına katkı sağlayacak Şehir-İnsan Medeniyet Köprüsü: Örnek Kişilikler Projesi geliştirilmiştir.”
Seçilen örnek kişiler ve bu kişilerin neden seçildileri ise şu şekilde ifade edilmiş eserde: “Hekim, tıp tarihçisi, ressam ve müzehhip Ahmed Süheyl Ünver, geleneksel sanatlara ilgi kapısını açmış olması ve genç nesillere bu geleneği aktarması;
Hukukçu, fikir ve siyaset adamı Ali Fuad Başgil, hukuk ve demokrasiye adanmış bir ömür yaşamış olması, haksızlığa ve tepeden inmeciliğe karşı tavır alması ve gençlerin yetişmesi için özel kitap yazması;
Mimar-mühendis ve mimarlık tarihi araştırmacısı Ekrem Hakkı Ayverdi, Osmanlı kültür ve medeniyet coğrafyasının keşfedilmesine öncülük etmesi ve bu alanda gençleri yetiştirmesi;
Fikir-dava adamı, yazar ve şair olan Fethi Gemuhluoğlu anlatıcı, temsilci ve yaşatıcı yönleriyle, Anadolulu kaynağından uzaklaşmayan bir İstanbullu ve Osmanlı bilgesi olması;
Muallim, şair, müellif, mütefekkir ve mutasavvıf Mâhir İz, Osmanlı eğitim ve medeniyetinin son temsilcilerinden, muhafazakâr şehirli münevverliğin gösterişten uzak ve riyasız bir uygulayıcısı olması; nedeniyle ilk beş isim olarak belirlenmiştir.”
Bu proje, hafızam beni yanıltmıyorsa, Haluk Dursun hocanın yıllar öncesine uzanan bir hayaliydi. Örneğin, yıllar önce Fethi Gemuhluoğlu adını Haluk hocanın sohbetlerinde duymuştum. Gemuhluoğlu’ndan sitayişle bahseden hoca onun insan ilişkilerinden, eğitim faaliyetlerinden, öğrencilere yaptığı yardımlardan uzun uzun anlatırdı. Hatta Gemuhluoğlu’nun tanıştığı gençlere “Sen hiç aşık oldun mu” sorusunu sorduğunu Haluk hocadan duymuştum…
Evet, hepsi birbirinden değerli örnek kişileri biz de naçizane Amsterdam Biyografi Okumaları programında tanımaya gayret ediyoruz. Örneğin geçen dönem Ali Fuad Başgil ve Gençlerle Başbaşa eserini ele almıştık. Üniversitenin birinci sınıfında okuduğum Mahir İz hocanın ‘Tasavvuf’ kitabı gece rüyama girmişti. Said Başer ağabeyden Ekrem Hakkı Ayverdi beyefendiyi anlamaya gayret ettik. Konya’dan hocam Hasan Özönder, sık sık Ahmed Süheyl Ünver hocadan hatıralar anlatırdı.
Şimdi, bu örnek kişilikleri ve güzellikleri hızlı bir şekilde tanımak için yayınlanmış bir kitap var elimizde. İnsanı sadece heyecanlanmayla bırakmıyor eser, aynı zaman da sizi derin bir muhasebeye, tefekküre yönlendiriyor. Bir çırpıda okunacak bu kitap bize onlarca kitabın özetini sunuyor. Özün özü akıcı bir dille anlatılıyor. Kıymetinin takdir edilmesi dileğiyle…
Veyis Güngör
25 Ocak 2019