Bir süre önce bu satırlarda “Ticaret savaşları ve geleceǧin teknolojisini kontrol etmek” başlıǧı ile ticaret savaşlarını yazmıştık. Amerika ve Çin’in bu savaşlarda başı çektiǧini ve ticaret savaşlarında bu iki ülkenin karşı karşıya geldiklerine deǧinmiştik. Yeni yeni gündeme gelen bir başka savaş şekli var. Çin’in yine önemli aktör olduǧu yeni savaş şekli ‘güneş ve rüzgar’’ enerjisi savaşları. Uzmanlar, gelecekte güneş ve rüzgar’ın güç dengelerini belirleyeceǧini iddia ediyorlar. Hatta petrol ülkeleri etkinliklerini kaybederken, Çin’in sürdürülebilir enerjide dünya lideri olacaǧı öngörülüyor.
2050.li yıllarda savaşlar artık petrol için deǧil, güneş ve rüzgar için mi olacak? sorusu soruluyor. Trouw gazetesinden Gijs Moes, konuyla ilgili yazmış olduǧu makalede, son haftalarda Körfez’de yaşanan haretekliliklere dikkat çekiyor. Gijs Moes, Trump’un isteǧiyle farklı ülkelerin gemilerini Körfez’e, Hürmüz Boğazı’na göndermesi her ne kadar petrol ve gaz paylaşımı olsa da, artık ülke gündemlerinin deǧiştiǧini söylüyor. Zira, Paris İklim Anlaşması gereǧi bir çok ülke güneş, rüzgar ve farklı sürdürülebilir enerji kaynaklarına yönelmiştir.
Büyüyen dünya ekonomisinin şimdilik petrol’a olan ihityacı devam ettirdiǧi ve Suudi Arabistan, İran ve Rusya’nın hala sözünün geçerli olduǧunu söyleyen Gijs Moer, ancak yakın gelecekte güç dengelerinin deǧişeceǧini ve Çin’in yeni dönemde önde yürüyeceǧini belirtiyor. Uzmanlara göre 2050’lili yıllarda petrol ve gaz yerine sürdürülebilir enerji dünya gündemini belirleyecek.
Stratejik Eǧitim Merkezi (Den Haag) enerji uzmanı Jan Frederik Braun şöyle diyor: “güneş ve rüzgar enerjisinin hemen bir anda petrol ve gaz’ın yerini alması beklenemez. Ancak, yavaş yavaş bu deǧişimin olacaǧını söylememiz gerekir. Bu bir geçiş dönemi olacak elbette. Bazı ülkeler mevcut çıkarlarını kaybecekler. Diǧer ülkeler de sürdürülebilir enerjiyle güçlerini ikiye katlayacaklar.” Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Clingendeal sürdürülebilirlik uzmanı Louise van Schaik ise deǧişim sürecinde “Rusya, Kazakistan ve Venezuella gibi çok iyi deǧişim planları olmayan ülkelerin kaybedenler tarafında” olacaǧını söylüyor.
Sürdürülebilir enerji alanında açık ara ile önde ve lider olan Çin’in rüzgar deǧirmenleri ve güneş panelleri patentleri olarak dünya birincisi olduǧunu söyleyen Jan Frederik Braun, Pekin’in sürdürülebilir enerjiye yatırımlarının stratejik hedefler doǧrultusunda yapıldıǧını söylüyor. Çin, bu çıkışlarıyla yani bilgi, inovasyon ve know-how’u ile fosil sektöründe yarışmak ve söz sahibi olmak istiyor. Çin, şimdiki sürdürülebilir enerji kapasitesiyle, dünya ikincisi olan Birleşik Devletler’den üç kat daha büyük. Çin, ayrıca deǧişimde de öncü ve örnek.
Körfez’deki petrola fazla ihtiyacı olmayan, zira kendine yetecek kadar petrolü olan Trump’un, Körfez’e gemilerinizi gönderin çaǧrısını yapmasının altında dünya pazarında petrol fiyatlarının kontrol edilmesi olduǧunu söyleyen Jan Frederik Braun, Körfez petrolünün önemli bir bölümünün Uzak Doǧu’ya, Çin ve Japonya’ya gittiǧine dikkat çekiyor. Bu iki ülke ise şimdilik petrole baǧlı olmalarına raǧmen Trump’un çaǧrısına kulak kabartmadılar ve Körfez’e gemi göndermediler.
Amerikan’ın İran’a uyguladıǧı yaptırımların Avrupa’yı ciddi şekilde etkilediǧini zira Avrupa ülkelerinin İran’dan gaz alamadıkları, Almanya ve Hollanda gibi ülkelerin Rusya’ya muhtaç olduǧuna dikkat çeken Frederik Braun, Fransa’daki sarı yeleklilerin gösterilerine bakılırsa, hükümetlerin yakıt fiyatlarına yapacakları zamın riskli olduǧunu söylüyor.
Petrol ve gaz ihracatının yerini, önümüzdeki dönemde sürdürülebilir enerjiye terketmesi, jeopolitik gerginliklere sebep olabileceǧini öngören enerji uzmanı Frederik Braun, hızlı deǧişime ayak uyduramayan ülkeler, Rusya, Suudi Arabistan, Endonezya ve Güney-Afrika, savaşın kaybedenleri olacaǧını söylüyor. Hatta, bazı uzmanların Suudi Arabistan ile İran arasındaki anlaşmazlıkların ve Venezuela’daki sorunlarınyeni enerji savaşları çerçevesinde geliştiǧini düşündüklerini söyleyen Frederik Braun, enerji pazarında inanılmaz bir mücadele yaşandıǧını söylüyor. Braun, bu savaşta Çin’in ezici bir şekilde dominat olduǧunu, Avrupa’nın naif kalmaması çaǧrısında bulunuyor.
Evet, dünyamız yeni bir mücadelenin, yeni bir savaşın eşiǧinde. Yıllardır süren petrol savaşları, yerini yavaş yavaş sürdürülebilir enerjiye, güneş ve rüzgar enerjisine bırakacak. Bu deǧişimi gören ülkeler hızlı şekilde önlem alırken, deǧişime açık olmayan ülkeler kaybedecekler elbette…
Veyis Güngör
29 Temmuz 2019