Hollandalı ne demektir? Hollandayı Hollanda yapan nedir? Hollandalı kimliǧi nedir? Hollandalıların ortak karekteri ne olabilir? gibi soruları içeren yeni bir araştırma sonuçları yayınlandı. Sosyal Kültürel Plan Bürosu (SCP) tarafından Hollanda kimliǧi üzerine yapılan araştırmada Hollandalıların ortak özellikleri ortaya çıktı. Buna göre Hollandalıları tanımlayan ilk beş özellik arasında ‘Hollandaca dili, Kral günü, Sinterklaas (Aziz Nikolas) Bayramı, Bisiklet sürmek ve Elfstedentocht (11 şehir kanal üstü/buz pateni sürat yarışı) yer alıyor.
Sosyal Kültürel Plan Bürosu sözkonusu araştırmasında yer alan Joep de Hart, “toplumun farklı kesimlerinden 5500 kişiye ulaştık. Anket yaptık. Açık ve kapalı sorularla 185 ayrı konuyu konuştuk” diyor. Buna göre Hollanda kimliǧini ‘dil, bayramlar ve gelenekler’ oluşturuyor. Ve bu deǧerlere eklenecek olan bir başka deǧer ise ‘özgürlük’tür. Araştırmacı de Hart’a göre araştırma sonuçları, medya ve açık oturumlarda öne sürülen bölünmüşlük teziyle çelişiyor. Zira sonuçlara Hollandalıların ekseriyetinin sembol ve geleneklerde birleştiklerini gösteriyor.
Hollanda’nın bölünme, polarizasyon tehlikesiyle karşı karşı olduǧu fikri daha çok medya tarafından pompalanıyor. Örneǧin Hollandaca dili etrafında hiç bir fikir ayrılıǧı yaşanmıyor. Herkez dilin önemine inanıyor. Aziz Niikolas Bayramı etrafında bazı tartışmalar yaşansa da, genel anlamda yine bir birlik ve anlaşma var. Özgürlük, düşünce özgürlüǧü etrafında da ayrılık gayrılık yok. Bu deǧerler toplumunu birbirine baǧlayan deǧerler olarak ortaya çıkıyor.
Bayramlar; Kral günü bayramı, Elfstedentocht (11 şehir kanal üstü/buz pateni sürat yarışı), Sinterklaas (Aziz Nikolas) Bayramı Hollanda kimliǧini oluşturan deǧerler arasında yer alıyor. İlk sıralarda yer almasa da Hollanda bayraǧı da bu deǧerler arasında sayılıyor. Su ile yaşam ve savaş, topraǧı işleme, yaǧmur ve kapalı hava da Hollandalılık özellikleri arasında görülüyor. Araştırmacı de Hart’a göre milli tarih Hollandalı kimliǧinde daha az belirleyici özelliǧe sahip.
Hollanda kimliǧinin önemli özelliklerinden biri olan Sinterklaas / Aziz Nicolas Bayramı son yıllarda, ırkçılık çaǧrışımı yaptıǧı için tartışılıyor. Aralık ayının ilk haftası çocuklara hediyeler daǧıtan beyaz sakallı Aziz Nicolas ve yardımcısı siyahi Zwarte Piet Hollandalıların vaz geçemeyecekleri gelenekleri arasında yer alır. Çocuklar heyecanla bu ikilinin gelmesini beklerler. Zira Aziz Nicolas ve Zwarte Piet akşam şömüne önüne bırakılan boş ayakkabılara hediyeler bırakırlar. Çocuklar sabah uyanınca bu hediyeleri heyecanla alırlar.
Bir başka Hollandalılık ortak özelliǧi de Elfstedentocht (11 şehir kanal üstü/buz pateni sürat yarışı). Kış aylarında kanalların donmasıyla, Hollanda’nın Frisland bölgesinde yapılan buz pateni yarışı 200 kilometre süren bir yarıştır. Adını 11 şehirden alır. Buz kalınlıǧlı en az 15 cm olması gerekir. Aksi takdirde yarışlar o yıl yapılmaz. Hollandalılar, kış aylarında yapılan bu yarışlara kilitlenirler adeta.
Araştırmada ortaya çıkan dikkat çekici bir sonuç ise, din’in Hollandalı kimlik üzerinde rol oynamadıǧı. Sonuçlara göre, İslam, Budizm hatta bir ölçüde Hristiyanlık bir çok insan tarafından Hollanda kimliǧini belirlemiyor.
Avrupa’nın bir çok ülkesinde olduǧu gibi Hollanda’da da ‘milli kimlik’ üzerine tartışmalar devam ediyor. Bu noktada Avrupalılık süreci önemli rol oynuyor elbette. Bazılarına göre, Avrupa Birliǧi ile milli kimlikler kaybolacak, bazılarına göre daha da zenginleşecek. Bazılarına göre kültürel farklılıklar milli kimlik için bir tehdit oluştururken, bazılarına göre de zenginliktir. Araştırmacılara göre eskiden insanlar örneǧin Katolik, sosyalist, reformist kimliklere sıǧınırlardı. Şimdi bunlar zayıflayınca, yeni kimlikler yada yapılar aranmaya başlandı. Mesela daha etkin vatandaşlar. Tüm bu arayışlar içinde, Hollandalıları birleştiren ortak özellikler, özellikle bayramlar, gelenekler ve semboller olarak ortaya çıkıyor.
Evet, tüm bu gelişmeler ışıǧında, kimlik arayışları, tanımlamaları, tartışmaları önümüzdeki dönemde de devam edecek. Bu çerçevede Hollandalıların ortak özelliklerini bilmek, bu ülkede yaşayan bizler için önem arzeder.
Veyis Güngör
30 Haziran 2019