Avrupa başkentlerindeki sokakların yer yer karışmasına, yakılıp ve yıkılmasına geçtiğimiz yıllarda şahit olduk. Sarı yelekliler, pandemi önlemlerine isyan edenler, iklim politikaları karşıtlarının protestoları ve yaşanan diğer olaylar hafızalarımızdan silinmedi.
Yine, geçtiğimiz hafta sonu Hollanda ve Belçika sokaklarında hiç arzu ve tasvip edilmeyen sokak olayları yaşandı. Araçlar ateşe verildi. Mağazaların camları kırıldı. Otobüs durakları yıkıldı. Polise havai fişek bile atıldı. Tam bir vandalizm örneği sergilendi.
Bu sefer, sokak olaylarının failleri ise, Belçika ve Hollanda’da yaşayan Fas kökenli gençlerdi.
Peki, Hollanda ve Belçika’da hatta Fransa’da da yaşanan ve yer yer şiddete dönüşen ve bir gazeteci ile bazı polislerin yaralandığı, bu garip sevinç gösterilerin sebebi neydi?
İnanmak zor ama, bu isyana varan sevinç davranışlarının aynı anda yaşanması, Katar’daki 2022 FIFA Dünya Kupası’nda Fas’ın Belçika’yı 2-0 yenmiş olmasındandı.
Yaşananlar aslında bir zafer kutlamasıydı. Fas’ın Belçika’yı yenmesiyle, Fas kökenli gençler Brüksel, Anvers, Amsterdam, Paris, Rotterdam, Lahey, Utrecht ve Amersfoort sokaklarına dökülmüşlerdi. Gayet masum görülecek kutlamalar, bir anda vandalizme dönüştü. Bu olaylar, milyon eurolara varan maddi zararın yanı sıra, ırkçılık ve yabancı düşmanlığı tartışmalarını da tekrar gündeme getirdi.
Sokaklarda yaşanan bu anlamsız kutlamaların bir kültür anlayışı olduğunu iddia edenler, yani yaşananları Fas kültürüne bağlamaya çalışanlar oldu. Diğer taraftan, Hollanda Adalet Bakanı Dilan Yeşilgöz, olayları bir isyan olarak yorumladı ve “Utanmanız gerek. Yazıklar olsun. Olayların failleri yargılanmalı” şeklinde sert bir açıklama yaptı.
Sokak olaylarının devamında en can alıcı tartışma ise, tanınmış ve Hollandalılar tarafından genelde kabul görmüş, Fas kökenli Hollandalı yazar Abdelkader Benali’nin sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlarla yaşandı. Benali, önce, sokak olaylarını çıkaran isyancı gençlerin sayısının 500 civarında olduğunu yazdı. ‘Olayı büyütmeyelim’ cinsinden olan bu mesaja inanılmaz tepkiler geldi.
Benali, daha sonra, bir tren yolculuğunu anımsatan fotoğrafıyla, “uzak yerlere gitmeli, Hollanda’da yaşayamam. Kendi ülkende sürgün hali”… şeklinde biraz da dalga geçen bir paylaşım yaptı. Sosyal medyada tartışma daha da büyüdü, dallandı budaklandı. Benali hayranları, ‘aman gitme’ diyenler, ‘tek yön bileti al’ diyenler olarak ikiye bölündü.
Benali, “… endişeye mahal yok, Hollanda’da kalmaya karar verdim. Burası çok çok iyi. Rotterdam metrosundan selamlar…” paylaşımıyla tartışmayı sonlandırdı.
Hollanda, Belçika ve Fransa’da doğan, büyüyen ve yaşayan Fas kökenli gençlerin sevinç ve isyana varan bu davranışları, Fas takımında yer alan bazı futbolcuların Ajax ve PSV gibi Hollanda kulüplerinde oynamalarından da kaynaklanmaktadır. Ki, bu durum, başlı başına psikolog ve sosyologlar tarafından araştırma konusudur. Konu asla, siyasetçilerin tek eline bırakılmayacak kadar önemli ve acildir.
Ne yazık ki, meydana gelen olayların savunulacak bir tarafı olmamakla birlikte, Avrupa’da ırkçılık, her an patlamaya, toplumu kutuplaştırmaya, bölücülük yapılmasına zemin hazırlamaya hazır bir hastalıktır.
Veyis Güngör
30 Kasım 2022