Witte
bloedlichaampjes
Een zekere Hacı Ahmet Şimşek deelde met ons op zijn social media-account
het onderwerp ‘Vasten en hersenen’. Hij citeerde uit een artikel van Prof. Dr.
Derya Uludüz, dat ging over witte bloedlichaampjes. Die worden ook wel
Leukocyten genoemd en zijn een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem, want
het is een groep cellen die het lichaam beschermen tegen infecties. Hoewel ze
1% van de gevormde elementen van het bloed uitmaken, reproduceren ze zich met
snelheid als het lichaam vreemde organismen tegenkomt. De belangrijkste taak
van leukocyten, die soms worden beschreven als het bolwerk van het
immuunsysteem, is om vreemde indringers te vernietigen door antigenen zoals
bacteriën, virussen, schimmels en giftige toxines te herkennen die op
verschillende manieren het lichaam zijn binnengedrongen. Bij het uitvoeren van
deze functie verlaten leukocyten in vasculaire structuren de ader om het gebied
te bereiken waar bacteriën of virussen aanwezig zijn en het relevante weefsel
te bereiken. Tijdens de vastenmaand Ramadan doet het lichaam van de vastende de
Leukocyten bij wijze van spreken ‘ontwaken’, omdat het vasten de reproductie
van die cellen bevordert.
Gezegende Ramadanwens
In zijn korte ‘Ramadan Mubarakwens’, maakt Ali Merdan van de gelegenheid
gebruik om in het kort drie begrippen te behandelen die stuk voor stuk het
overdenken waard zijn. Vooral omdat het volgens hem over drie kwalen van de
moslimgemeenschap gaat. Dat zijn luiheid, oppervlakkigheid en imitatief
conformisme. En het valt niet te ontkennen. We doen weinig, wat we doen, doen
we zonder methode en we hebben geen succes. Als we ergens de mist ingaan vragen
we ons niet af waarom. We zoeken de fout nooit bij onszelf, maar wijten het aan
algemene omstandigheden, en hebben oppervlakkige dooddoeners klaar als
verklaringen voor ons eigen falen. We besteden er geen aandacht aan, verdiepen
ons niet in de onderliggende redenen, we houden ons bezig met uit ons hoofd
geleerde na-aperij, en nemen kennis klakkeloos over van anderen. We hechten
niet genoeg belang aan ervaring en zelfstandig denken.
In het moment leven
Zoals de Dalai Lama zei: ‘er zijn twee dagen per jaar waarop we niets
kunnen doen. Gisteren en morgen. Dus vandaag is de juiste dag om lief te
hebben, te geloven, en de juiste dingen te doen, kortom: om te leven. Beylü
Dikeçligil legt uit dat ze bij het lezen van Yunus Emre dacht aan een
uitdrukking die psychiater Mustafa Merter gebruikt, ‘in het moment leven’. ‘In
het verleden blijven hangen kan een depressie veroorzaken je zorgen maken over
de toekomst kan iemand wanhopig maken, daarom is het belangrijk om ‘in het
moment te leven.’ Besteed al je aandacht aan het moment waarin je leeft en maak
het zo vruchtbaar mogelijk.
Mevlana Djalâl’ud-Dîn Rumi zegt: ‘verleden en toekomst zijn als de mens, de werkelijkheid is één.’ Daarom is het nodig om tussen verleden en toekomst evenwicht te bewerkstelligen door het moment waarin je je bevindt volledig te benutten. Het leven in het moment, wordt in de moslim mystiek aangeduid als kind van de tijd: ibn al-waqt. Dit heeft niets met opportunisme te maken, waarmee het soms wordt vergeleken. Het is het optimaal gebruik maken van de tijd die Allah jou geeft.
Ook de uitdrukkingen ‘nefs terbiyesi’ en ‘nefs psikolojisi’, van respectievelijk Beylü Dikeçligil en Mustafa Merter trokken de aandacht. Nefs terbiyesi zou je misschien met ‘opvoeding van ons ego’ kunnen vertalen. In de praktijk staat dit bekend als het disciplineren van onze vleselijk, zinnelijke lusten, zoals we dat proberen tijdens de Ramadan. Mustafa Merter maakt er een psychologische term van en zegt, daarop voortbordurend: ‘Her insan bir yandan da Hz. İnsandır’. Elk mens heeft een heilige, verheven kant in zich. In de Koran worden zeven ontwikkelingsfasen van de nefs behandeld en in de Masnawî van Rumi staat dat ‘de mens’ een gelaagd wezen is dat uit 900 lagen is opgebouwd. Onze Schepper heeft door de ‘rûh’ of geest in ons te blazen, op ons menselijk potentieel gewezen.
Al deze aandachtspunten zijn het stuk voor stuk waard ze te overdenken in de Ramadan. Het is goed om te lezen en na te denken over de belangrijke taak van leukocyten, die soms worden beschreven als het bolwerk van het immuunsysteem. In staat antigenen zoals bacteriën, virussen, schimmels en giftige toxines te herkennen die op verschillende manieren het lichaam zijn binnengedrongen. Wat ook weer verband houdt met ons DNA waarover we weinig of niets weten.
Over onze passiviteit en oppervlakkigheid leren we dat die kunnen leiden tot blinde navolging en ons een doodlopende straat insturen. Leven in het moment, ons verleden loslaten en in het heden een nieuwe bladzijde naar de toekomst openslaan, is als Ramadan oefening een van de mooiste praktijkpunten die ‘bezinning’ ons kunnen brengen. We zijn als mens, vooral tijdens de Ramadan, een ‘heilig mens’ omdat we niet alleen een fysiek maar ook een metafysiek wezen zijn.
Zo kunnen we ons bezig houden met Allah’s tekenen, in onszelf en in onze omgeving, rondom ons, tot aan de horizon. Weet je wat? Laten we dat alomvattend en ondubbelzinnig leven noemen.
Vertaald door Abdulwahid van Bommel en gepubliceerd op 2-5-2021 / / ZONDAG / / EDITIE