2022 yılının ilk haftasında, nihayet Hollanda’da 4’üncü Rutte kabinesi şekillendi. Liberal ağırlığı olduğu, çok açık ve net belirgin görülen kabine, VVD, D66, CDA ve CU partilerinin koalisyonundan oluşuyor. Mart seçimlerinde oylarını artıran VVD ve D66’nın liberallikleri kabineye yansımış. Yeni kabinede, kadınların rekor seviyede görev alması ve yeni yüzlerin Bakan olmaları da dikkat çekiyor. Kabinede dikkat çeken bir başka nokta ise, hükümetin güçlü ortağı D66 partisinin, önemli Bakanlıkları alması ve bazı Bakanlarını siyaset dışından görevlendirmesi.
4’üncü Rutte hükümetinde Başbakanlık yine VVD partisinde kalırken, Maliye Bakanlığı D66 partisine verildi. D66 Partisi lideri Sigrid Kaag, her ne kadar dışişleri ve uluslararası ilişkilerde uzman ve yetkin birisi olmasına rağmen, Maliye Bakanlığını üstlenerek, hükümetin en kritik kararlarında söz sahibi olmayı seçti. Sigrid Kaag’ın Maliye Bakanı olması, Hollanda siyasetinde bir ilki temsil ederken, çeşitli tartışmaları da beraberinde getirdi.
Günlük gazetelerden, de Volkskrant, “Kaag gücü seçti ve ilk kadın Maliye Bakanı oldu” başlığını atarken, siyasette gücü seçmenin, bugüne kadar erkekler için kullanıldığı yorumu yapıldı. Gazetenin attığı başlığı bazıları, cinsiyetçi bir başlık olarak mütalaa etti. Kaag’la ilgili yapılan yorumlar arasında, Kaag’ın uzun süre hangi bakanlığı alacağına karar veremediği, ancak son dakikada kabinenin en kritik bakanlığı olan, (ki bu alanda tecrübesi olmamasına rağmen) Maliye’yi seçtiği yazıldı. Köşe yazarı Teun van de Keuken’e göre, bu seçimin anlaşılmaz bir tarafı yok, çünkü siyaset güç ve aynı zamanda ideallerin gerçekleşmesi için bir silahtır, Sigrid Kaag’da bunu yaptı.
D66 Partisi, hükümetin en güçlü ortağı olarak, kabinede Maliye’nin yanı sıra, İklim ve Enerji Bakanlığını da üstlendi. Tecrübeli siyasetçi Rob Jette, İklim ve Enerji Bakanı oldu. Geçen dönem, Ekonomi Bakanlığı altında olan İklim İşleri, 4’üncü Rutte hükümetinde, Enerji İşleri ile bağımsız bir Bakanlık olurken, 35 milyar Euro bütçesiyle, en çok harcama yetkisine sahip Bakanlık olacak. Eğitim, Savunma ve Sağlık Bakanlıkları da D66’ya verildi.
VVD Partisi lideri Mark Rutte Başbakan olurken, VVD’li Micky Adriaansens Ekonomi Bakanı, Dilan Yeşilgöz Adalet Bakanı, Mark Harbers Altyapı ve Su Yönetimi Bakanı, Liesje Schreinemacher Dış Ticaret ve Kalkınma İşbirliği Bakanı oldu.
CDA Partisi lideri Wopka Hoekstra, yeni kabinede Başbakan yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığını üstlenirken, gözde Bakanlıklardan Sosyal İşler Bakanlığı’na da CDA’lı Karien van Gennip getirildi. Her gün televizyonlarda görülen Hugo de Jonge ise, çok eleştirildiği Sağlık Bakanlığı’nı bırakıp Konut ve Mekan Planlama Bakanı olurken, İçişleri Bakanlığı da CDA’ya verildi. Hükümetin dördüncü ortağı CU ise, Tarım Bakanlığı ile Yoksulluk, Katılım ve Emeklilik Bakanlıklarını aldı.
Bakanlıkların yanı sıra dokuz Devlet Bakanlığı/müsteşarlık, koalisyon ortağı dört parti tarafından paylaşıldı. D66 partisine verilen ‘Kültür ve Medya Müsteşarlığı’na, milletvekili olmayan Günay Uslu getirildi. Günay Uslu, Hollanda Türk toplumunun yakından tanıdığı Corendon ortaklarından Atilay Uslu’nun kız kardeşi olup, alanında çok başarılı bir isimdir.
Aylar süren müzakerelerden sonra kurulan yeni kabine, her haliyle liberal bir görünüm arz ediyor. D66 Partisi’nin yani sosyal liberallerin rengi, kabinede çok daha belirgin. Bu ağırlığın, 4’üncü Rutte hükümetini yönlendireceği yorumlar arasında yer alıyor. Ancak, D66’nın görevlendirdiği isimlerin siyaset tecrübeleri hakkında tereddütler var. VVD’nin, hukuk alanında hiçbir tecrübesi olmayan Dilan Yeşilgöz’ü, Adalet Bakanı yapması da, eleştiriler arasında yer aldı. CDA’nın yeni dönemde kaybolan imajını yenilemesi amacıyla, tecrübeli isimlere görev verdiği de ayrı bir tespit. Sigrid Kaag’ın, Hollanda siyaset tarihinde bir kadın olarak ilk kez Maliye Bakan olması, Başbakan Rutte’nin de dördüncü kez Başbakan olması, adını tarihe geçirecek bir gelişme.
Çok renkli, yeni isimlerin ve yüzlerin yer aldığı, ama liberal rengin ağırlıklı olduğu 4’üncü Rutte hükümetinden en önemli beklentimiz, hiç şüphesiz, koalisyon ortaklığında da özellikle belirtildiği gibi, hukuk devletinin iyileştirilmesi ve söz verildiği üzere yeni yönetim kültürünün uygulamaya geçirilmesidir.
Veyis Güngör
5 Ocak 2022